Càng về khuya, mình càng hay nghĩ lan man về việc làm sao mà một lời dạy từ tận mấy nghìn năm trước, kinh qua bao dâu bể của thời gian, mà hiện tại vẫn còn nguyên vẹn trong tầm tay chúng ta. Nhiều người thường mặc định "Kho Tàng Pháp Bảo" là điều gì đó rất xa vời và lớn lao, kiểu như một cái thư viện khổng lồ chứa đầy kinh sách cổ hoặc những định dạng số hóa của công nghệ ngày nay. Thế nhưng, tôi lại cảm nhận nó mang hình ảnh của một chiếc mỏ neo hơn cả. Một thực thể giúp tâm thức không bị cuốn phăng đi theo các phong trào thời thượng hay các quan điểm giải thích "thuận tiện" của thời nay.
Tôi tự đặt câu hỏi rằng, nếu thiếu đi kho tàng di sản đó —thiếu vắng Tam Tạng Pāḷi cùng hệ thống Chú giải, Phụ chú giải mà các bậc Tổ sư đã khổ công bảo tồn— thì chắc đạo Phật bây giờ chắc đã biến thành một thứ triết lý tâm linh pha tạp nào đó rồi. Con người thường có tâm lý muốn biến mọi giáo lý trở nên "nhẹ nhàng" hơn, để thích nghi với lối sống gấp gáp của thời đại, tuy nhiên chính sự "bình dân hóa" đó đôi khi lại làm biến chất các giá trị đích thực của Chánh Pháp. Chánh Pháp không mất đi ngay lập tức đâu, mình nghĩ thế. Giá trị của nó cứ thế mờ nhạt và loãng dần theo từng bước tiến của thời gian, cho đến khi mình chẳng còn nhận ra mục tiêu ban đầu là gì nữa.
Nhiều khi lật giở từng trang kinh điển, tôi cảm thấy e ngại trước sức nặng của trách nhiệm "bảo tồn". Nhiệm vụ này không đơn thuần là giữ cho kinh sách không bám bụi trên kệ, mà là giữ cho cái chuẩn mực ấy nó còn sống trong chính mình. Kho tàng Pháp Bảo đóng vai trò như một tiêu chuẩn đối chiếu. Mỗi khi gặp phải một ý kiến mới hoặc cách hành trì "lạ lẫm", hành giả luôn có chuẩn mực để đối chiếu. Nếu thiếu hụt cái chuẩn mực ấy, con người rất dễ bị lôi kéo bởi những ý thích cá nhân hay những trải nghiệm nhất thời lắm. Nếu tu theo cảm hứng tùy tiện thì sớm hay muộn cũng sẽ bị lạc lối, bản thân tôi đã từng trải qua sự sai lầm này nhiều lần.
Thật đặc biệt khi biết rằng kho tàng Pháp Bảo này không chỉ dành riêng cho chư Tăng. Dưới góc độ người tại gia, tôi thấy mình cũng cần có bổn phận gìn giữ. Không phải là đi giảng dạy gì cho ai, mà là nỗ lực học tập chuẩn xác, hiểu thấu đáo để không xuyên tạc bản chất của Pháp. Dường như khi không được đem ra sử dụng, Pháp Bảo chỉ là một mớ giấy mực im lìm, là những trang kinh nằm im lìm trên kệ sách. Chỉ khi mình đem nó ra soi rọi vào mấy cái get more info hành vi, lời nói hoặc vào những lúc tâm thức bất ổn, thì lúc đó Pháp Bảo mới thực sự xoay vần.
Chiêm nghiệm về quá trình các bậc tiền bối kiên trì đọc tụng, chép kinh bằng tay, và xác minh từng từ ngữ một để kế thừa, tôi tự nhận thấy mình còn nhiều lười biếng. Hiện nay mọi giáo điển đều nằm trong tầm tay, chỉ cần một thao tác nhỏ trên thiết bị điện tử, nhưng chính sự "sẵn có" này đôi khi lại làm ta mất đi sự trân trọng cần thiết. Bảo tồn Chánh Pháp nghe thì cao siêu, nhưng chắc nó bắt đầu từ việc mình chịu khó ngồi xuống, đọc một đoạn kinh thật chậm, rồi tự hỏi mình có đang sống đúng như thế không. Chẳng cần gì hào nhoáng, chỉ cần sự thành thật với chính mình là đủ rồi.
Ngoài trời im ắng quá, chắc cũng đến lúc mình nên khép lại mấy suy nghĩ này. Giáo pháp chân thực vẫn luôn hiện hữu, bất biến với thời gian, chỉ có mình là cứ mải miết đi tìm những thứ xa rời mà quên mất cái gốc rễ ngay dưới chân. Có lẽ chính sự im ắng tuyệt đối này lại là lúc Pháp bảo dễ dàng lan tỏa vào nội tâm nhất.